سیم کشی و نصب سیستم اعلان حریق

 در این مقاله در مورد سیم کشی و نصب اعلام حریق و چگونگی نصب تجهیزات اعلام حریق مطالبی را ارائه می دهیم. همچنین در این مقاله سعی شده شما را با نحوه تست زون و یا مدارهای دتکتورها و شاسی ها اطلاعات کاربردی  در اختیار شما قرار بگیرد.
شایان ذکر است که شما با مطالعه این آموزش می توانید در امر عیب یابی و رفع عیب سیم کشی اعلام حریق خبره شوید. در گام اول برای شروع کار ابتدا بایستی نقشه سیستم اعلام حریق را مطالعه کنیم و سیم کشی سیستم اعلام حریق را مطابق نقشه اجرا کنیم.  اگر سیم کشی از قبل اجرا شدهٍ، سیم کشی اجرا شده را با نقشه مطابقت می دهیم تا اشکالات را اصلاح کنیم.
در حالت کلی می توان برای مدار آژیر ها و دتکتور ها از کابل افشان دو رشته و در ساختمان هایی که از ریموت LED استفاده می شود از کابل سه رشته با سطح مقطع ۱٫۵ یا ۲٫۵ میلیمتر مربع استفاده نمود.
شما هنرجویان گرامی برای کسب تخصص حرفه ای در این حوزه می توانید در دوره آموزش نصب اعلام حریق شرکت مهندسی آتش مهار خلیج فارس با تخفیف 30 درصد شرکت نمایید .
 
در صورتی که طول مسیر کابل در هر زون کمتر از ۱۰۰۰ متر باشد از کابل با مقطع ۱٫۵ میلیمتر مربع استفاده می گردد. در مکان هایی که امکان ضربه یا ساییدگی و جویده شدن توسط حیوانات وجود دارد باید کابل ها را حفاظت مکانیکی کرد. می توان در مورد سیم های آژیرها و چراغ ها و برای حفاظت، آنها را داخل دیوار زیر حداقل ۱۲ میلی متر گچ به صورت توکار قرارداد.
نوع کابل سیگنال با توجه به محل عبور کابل تعیین می گردد، در صورتی که کابل از مناطق با نویز زیاد عبور نماید، مانند کابل برق فشار قوی یا کابل های مخابرات در این صورت از کابل شیلد دار استفاده می شود و در غیر این صورت از کابل معمولی استفاده می کنیم.
توجه:
در نصب سیستم  اعلام حریق رعایت نکات زیر برای حفظ ایمنی و کارایی سیستم ضروری است:
کابل سیگنال روکار یا داخل لوله میبایست قدرت تحمل ۳۰ دقیقه حریق را داشته باشد.
پس از انجام سیم کشی اقدام به نصب دتکتورها، شاسی ها و آژیرها مینماییم.
نصب و استقرار تجهیزات سیستم اعلام حریق طبق استاندارد BS 5839 و کابل کشی طبق استاندارد BS 6207 انجام می گیرد.
برای شروع  نصب تجهیزات اعلام حریق ابتدا پایه دتکتور ها را توسط پیچ و رولپلاک به سقف محکم می کنیم و سپس سیم بندی آن را مطابق نقشه ارائه شده توسط سازنده  به پایه دتکتور متصل می کنیم.
و در آخر هد دتکتور از نوع دودی یا حرارتی را مطابق نقشه روی پایه می بندیم.
چند نمونه از سربندی های مربوط به پایه دتکتورهای اعلان حریق را در شکل های زیر مشاهده کنید
 
دتکتورها در نصب اعلام حریق دارای پلاریته مثبت و منفی می باشند و در هر مدار یا زون می توانیم از دتکتور حرارتی، دودی و شاسی در هر قسمت مدار یعنی اول، وسط و آخر مدار داشته باشیم.
سیم کشی دتکتورهای اعلام حریق بصورت موازی انجام می شود و دتکتورها می بایست پشت سر هم قرار گیرند و نباید هیچ انشعابی در مدار باشد. عنصر انتهای خط EOL را روی پایه آخرین قطعه که می تواند شاسی یا دتکتور باشد نصب می کنیم .
مجموع تعداد دتکتورهای دودی و حرارتی در هر زون طبق استاندارد BS حداکثر ۳۲ عدد می تواند باشد ولی برای تعیین  تعداد دتکتورها  در هر زون به دفترچه راهنمای همان کمپانی مراجعه فرمایید. همچنین تعداد شاسی در هر زون هیچ محدودیتی ندارد. سیم کشی شستی های اعلام حریق در سیستم های متعارف و آدرس پذیر تقریبا مشابه هم است و در هر دو سیستم دو سیم وارد شستی و دو سیم دیگر از آن خارج می شود.
 رعایت پلاریته مثبت و منفی ضروری نیست. سربندی سیم های ورودی و خروجی روی ترمینال های داخل شستی، می بایست مطابق دستورالعمل سازنده انجام شود. نمونه ای از سربندی  مربوط به نصب و سیم کشی شستی  اعلان حریق را در شکل  زیر مشاهده می کنید.
 
مطمئن شوید که به هر شستی مقاومت ۴۷۰ اهم متصل باشد درغیر این صورت به جای حالت اعلام حریق، نشانگر اشکال مدار اتصال کوتاه روشن خواهد شد. (داخل شستی های اعلام حریق آریاک، مقاومت تعبیه شده است)
مرحله بعدی:
آژیر ها نیز در نصب اعلام حریق دارای پلاریته مثبت و منفی هستند و مدار آنها موازی هست و در آخرین آژیر عنصر انتهای خط نصب می گردد و هرگز نباید در مدارات آن انشعاب گرفته شود. سپس توسط اهم متر مدار آژیرها را توسط اهم مترتست می کنیم. بطوری که دقیقا مقدار مقاومت انتهای خط را روی دو سر سیم در ابتدای مسیر آژیرها داشته باشیم.
هنگامی که کلیه کارهای ساختمانی تمام شد و گرد و غباری وجود نداشت، کنترل پنل مرکزی را در محل تعیین شده طبق نقشه نصب می کنیم و درپوش روی دتکتورها را از روی آنها خارج می کنیم. پنل اعلام حریق در محلی باید نصب گردد که به راحتی قابل رؤیت باشد.
محل نصب پنل اعلام حریق معمولا در ورودی های اصلی و یا مسیرهایی که ماموران آتش نشانی می توانند وارد شوند قرار دارد.
توجه:
پنل اعلام حریق باید توسط یک دتکتور که به سقف نصب شده و دقیقا بالای آن قرار دارد حفاظت شود و یک آژیر اصلی در کنار این مرکز کنترل وجود داشته باشد.
و پس از اطمینان از سالم بودن مدار دتکتورها و آژیرها سیم آنها را با توجه به پلاریته مثبت و منفی در محل مربوطه در کنترل پنل اعلام حریق نصب می کنیم. زمانی که مطمئن شدید کلیه اتصالات محکم و عایق روی سیم ها سالم اند، باتری ها را در داخل دستگاه جایگزین و سیم آن را وصل کرده و سپس برق دستگاه را نیز متصل کنید. سیم ارت (اتصال زمین) را به بدنه فلزی پانل وصل کنید. حال می توانید دستگاه را به طور کامل و عملی تست نمایید.
 
بررسی وضعیت باتری ها در نصب اعلام حریق
باطری های نامرغوب حتی اگر شارژ شوند، باعث اعلام اشکال می گردند. لازم است در موقع لزوم و در زمان های معینی سیستم بازدید شود و اشکالات احتمالی آن رفع گردد. چنانچه باطری ها متصل نبوده و یا خالی باشند، نشانگر اشکال تغذیه ( POWER SUPPLY FAULT ) روشن می شود. سیستم اعلام حریق بصورت ۲۴ ساعت در حال کار می باشد و امکان خاموش کردن آن وجود ندارد.
همچنین می توانیم مرکز کنترل را قبل از متصل کردن به سیم کشی ساختمان تست نمود.
·         ابتدا تمام مقاومت های انتهای خط زون ها و آژیرها را در جای خود در ترمینال قرار دهید.
·         دو باطری ۱۲ ولت را داخل پنل اعلام حریق قرار دهید و آنها را به وسیله سیم رابط به صورت سری متصل کنید.
·         باطری ها را نیز به وسیله سیم های سیاه و قرمز مربوطه متصل به برد اصلی، به دستگاه متصل کنید.
·         سیم قرمز مثبت و سیم سیاه منفی است.
·         در این مرحله نشانگر اشکال تغذیه (Power Supply Fault) روشن شده و بازر به صدا در خواهد آمد.
·         ورودی ۲۲۰ ولت را به برق وصل کنید در این حالت چراغ Mains On روشن می شود و در صورتیکه باطری ها خالی نباشد چراغ نشانگر اشکال تغذیه خاموش شده و بازر قطع می شود.
·         اگر باطری ها کاملا خالی و یا نامرغوب باشند چراغ اشکال تغذیه کماکان روشن می ماند اما بهتر است که با باطری جدید شارژ شده تست انجام شود.
 
بررسی کلید های پنل در نصب اعلام حریق
روی پنل های اعلام حریق عموما کلید های زیر وجود دارد :
                Test Zone Lamp/Resound/Reset           Silence Fault Sounders            Silence Alarm Sounder                   Evacuate
این کلید ها در حالت نرم فعال نیستند و توسط سوئیچ و یا یک کد که در دسترس نگهبان یا مسئول آتش نشانی هست فعال م یشوند. هر زون اعلام حریق دارای دو چراغ یکی زرد که در مواقع خرابی Fault روشن می شود و دیگری قرمز Fire که در زمان وقوع حریق، روشن می شود.
آزمایش مدار نمایشگر و وضعیت تغذیه کنترل پنل اعلام حریق
برای آزمایش مدار نمایشگر وضعیت تغذیه کنترل پنل اعلام حریق به صورت زیر عمل می کنیم.
برق ۲۲۰ ولت را قطع کنید، بعد از چند ثانیه چراغ Power Supply Fault روشن خواهد شد.
در این حالت چراغ Mains On خاموش شده و بازر به صدا در خواهد آمد.
دکمه Silence Fault Sounders را فشار دهید، بازر خاموش می شود ولی چراغ Power Supply Fault روشن شده و بازر به صدا در می آید.
باطری را دوباره وصل کنید, پس از مدت کوتاهی دستگاه به حالت عادی بر می گردد و بازر خاموش می شود و فقط چراغ سبز رنگ Mains On روشن می ماند.
این آزمایشات بایستی با باطری های نو و پر انجام گیرند. باطری های نامرغوب باعث اعلام اشکال می گردند حتی اگر شارژ شوند.
آزمایش کردن مدار آژیر پنل در نصب اعلام حریق
برای تست مدار آژیر در نصب اعلام حریق طبق مراحل زیر عمل کنید.
·         ترمینال های خروجی آژیر را اتصال کوتاه کنید و به همین وضعیت نگهدارید.
·         چراغ Sounder Fault روشن خواهد شد و بازر به صدا در خواهد آمد.
·         دکمهSilence Fault را فشار دهید در نتیجه بازر خاموش خواهد شد اما چراغ Sounder Fault روشن می ماند.
·         اتصال کوتاه را بردارید تا دستگاه به حالت نرمال برگردد.
این آزمایش را با باز کردن مدار آژیر از ترمینال ها تکرار کنید.
برای آزمایش مدار دتکتورها بایستی سه وضعیت مدار باز، مدار اتصال کوتاه و وضعیت حریق را تست کنیم.
برای دو حالت اول مدار را باز و یا اتصال کوتاه می کنیم و در نتیجه چراغ Fault مربوط به همان زون روشن می شود.
برای آزمایش وضعیت حریق توسط یک مقاومت۴۷۰ اهم دو ترمینال مربوط به زون را متصل می کنیم.
اتصال به وجود آمده که باعث ازدیاد جریان کنترل می گردد و در نتیجه پنل در وضعیت حریق میرود و چراغ قرمز رنگ همان زون روشن می شود
بازدید روزانه
·         کنترل کنید که فقط چراغ سبز رنگ MAINS ON روشن بوده و هیچ چراغ دیگر بازر یا آژیری روشن نباشد. هر گونه اشکال را به سرویسکار مربوطه گزارش دهید و در فرم ثبت وقایع ثبت کنید.
بازدید هفتگی
·         دکمه های پنل را توسط سویچ یا کد فعال کنید و با فشار دادن دکمه  RESET / RESOUND / TEST ZONE LAMPS کنترل کنید که چراغ زون ها روشن می‌شود و بازر کار می‌کند.
·         شستی اعلام حریق یا دتکتوری را فعال کنید تا اعلام حریق آزمایش شود، عملکرد آژیرها را کنترل کنید. ( برای انجام این آزمایش به دونفر نیاز می باشد ) .
·         کلیه شستی ها و دتکتورها را کنترل کنید تا مطمئن شوید همگی آنها در دسترس می باشند.
·         هر هفته یک زون مختلف و همچنین شستی و یا دتکتور متفاوتی را امتحان کنید. بدین ترتیب به صورت دوره‌ای کلیه شستی‌ها و دتکتورها را امتحان کرده‌اید .
بازدید فصلی
·         گزارشات قبلی را مطالعه کنید و چک کنید که اشکالات قبلی به صورت صحیح برطرف شده باشند. باطری و اتصالات آنرا بازدید کنید.
·         مانند بازدید هفتگی در هر زون یک دتکتور و یا شستی را فعال کنید تا اعلام حریق را آزمایش کنید.
·         برق ۲۲۰ ولت را قطع کرده و قابلیت باطری برای تغذیه آژیرها را کنترل کنید.
بازدید سالانه
·         همانند بازدید هفتگی و فصلی عمل کرده ولی کلیه دتکتورها، شستی های اعلام حریق، آژیرها و تجهیزات کمکی را برای عملکرد صحیح کنترل کنید.
هر دو یا سه سال یک بار
·         برای حصول اطمینان از عملکرد صحیح و عدم وجود آژیر مزاحم، دتکتورهای دود را تمیز کنید.
·         لازم به ذکر است که برای تمیز کردن این دتکتورها وسایل مخصوصی مورد نیاز می باشد.
·         در صورت نیاز با سرویسکار مربوطه تماس بگیرید.
هر پنج سال یک بار
جمع بندی آموزش نصب اعلام حریق
در این مقاله نصب اعلام حریق و طریقه سیم کشی آن را بررسی کردیم. سیستم های اعلام حریق یکی از سیستم های ایمنی و بسیار مهم به خصوص در ادارات و سازمان های بزرگ می باشد. پروژه های اعلام حریق معمولا پروژه های بزرگ و پرسودی هستند و متخصصان نصب اعلام حریق معمولا درآمد عالی از انجام این حرفه دارند. نصب سیستم اعلام حریق یک کار تخصصی می باشد که نیاز دارد شخص حتما قبل از انجام این کار آموزش های لازم را به صورت عملی دیده باشد.
شرکت مهندسی آتش مهار خلیج فارس یکی از شرکت هایی است که دوره جامع و کامل آموزش نصب اعلام حریق را برگزار می کند. در این دوره کارآموزان نصب اعلام حریق را در یک کارگاه کاملا مجهز و زیر نظر بهترین اساتید تهران آموزش می بینند و برای بازار کار آماده می شوند.