دتکتور دودی کانال (ِDuct smoke detector) وسیله یا مجموعه وسایلی است که برای تشخیص وجود دود در جریان هوای کانال‌های سیستم‌های کنترل هوای HVAC مورد استفاده قرار می‌گیرد و به طور کلی استفاده‌ی تجاری دارد. سیستم‌های کانالی می‌توانند دود، گازهای سمی و شعله‌های آتش را از جایی به جای دیگر منتقل کنند. بعلاوه میزان دود تا حد خطرناکی می‌تواند بالا برود. در ادامه‌ی این مطلب در مورد دتکتور دود کانال یا دتکتور دود تونلی اطلاعات بیشتری ارائخه خواهیم داد.
کاربرد دتکتور دود کانال
هدف از نصب دتکتورهای دود کانال، کاهش میزان دود و جلوگیری از خسارت‌های جانی و مالی حاصل از آن است. از دتکتور دود کانال بعلاوه می‌توان برای محافظت از سیستم‌های تهویه‌ی مطبوع در برابر آتش‌سوزی و دود استفاده کرد. کاربرد دیگر این نوع دتکتور، استفاده از آن به عنوان سیستم کمکی برای حفاظت از تجهیزاتی مانند کانال‌های هوا و تهویه‌ی رایانه‌های مرکزی و همینطور داروسازی است.
دتکتورهای دودی کانالی استفاده‌های بخصوصی دارند اما در مورد آن باید به چند نکته توجه داشته باشید:
- دتکتور دود کانال جایگزین دتکتورهای دود معمولی نیست.
- این دتکتور جایگزین برای کشف و هشدار زودهنگام نیست.
- از این دتکتور نمی‌توان به عنوان جایگزین برای سیستم اعلام حریق استاندارد در یک ساختمان استفاده کرد.
برای تشخیص دود و کنترل وضعیت دود می‌توان از دتکتورهای دودی (نقطه‌ای، خطی و مکنده) استفاده کرد. این مساله به این خاطر است که دتکتورهای دود کانال تنها در زمان فعال بودن سیستم هواساز و وجود هوا در کانال می‌توانند فعالیت کنند. بعلاوه دتکتور دود کانال از حجم زیادی هوا در مناطق بزرگ تحت پوشش نمونه‌برداری می‌کند. نمی‌توان انتظار داشت قابلیت این دتکتور به اندازه‌ی دتکتورهای دودی نقطه‌ای یا خطی باشد. همچنین لازم به ذکر است اگر فیلتر هوا آلوده باشد جریان هوا محدود می‌شود و کارآیی دتکتورهای دود کانال را کاهش می‌دهد.
دسته‌بندی دتکتورهای دودی
انواع دتکتور دود که برای راه‌اندازی فن‌های کنترلی، درب‌ها، دمپرها و تجهیزات دیگر و با هدف جلوگیری از گسترش دود بکاربرده می‌شوند به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:
- دتکتور دود برای فضای باز (این دتکتور در ناحیه‌ی تحت حفاظت مورد نظر نصب می‌شود).
- دتکتورهای دود برای نصب در کانال هوا
- دتکتورهای دود ویدئویی برای بررسی ناحیه‌ی تحت حفاظت
محدودیت استفاده از دتکتور دودی کانال
اگر هوای پر از دود در محیط ساختمان به وسیله‌ی هوای تمیز و یا مجراهای مکش هوای بیرون رقیق شوند، از غلظت آن کاسته شده و دتکتور دود کانال قادر به تشخیص این دود نخواهد بود. به همین خاطر می‌توان از دتکتورهای دودی فضای باز (محیطی) به جای دتکتورهای دود کانال استفاده کرد. باید به این نکته دقت داشته باشید که نمی‌توان از دتکتور دود کانال به عنوان ابزار حفاظتی برای محیط باز استفاده کرد.
اگر سیستم تهویه‌ی مطبوع یا سیستم تهویه خاموش باشد ممکن است دود از فضای باز به سمت دتکتور دود کانال کشیده نشود و به این ترتیب دود موجود در محیط شناسایی نشود.
سیستم هوای ورودی (تامین هوا)
اگر مطابق با استاندارد NFPA تشخیص دود در سیستم تهویه‌ی هوا ضروری است. برای جلوگیری از گسترش دودهای خطرناک باید یک یا چند دتکتور مورد تایید برای شدت جریان هوای موجود، در کانال تامین هوا بعد از فن و فیلتر نصب شود.
استانداردهای NFPA 90A، NFPA 92، NFPA 101 استانداردهای موجود برای دتکتور دود کانال هستند. نصب دتکتورهای دود در مسیر رفت کانال به شناسایی دودهای آلورده کننده‌ی محیط کمک می‌کند و هدف آن تشخیص دود حاصل از آتش‌سوزی در محیط نیست.
استاندارد NFPA 90A چیست؟
مطابق با این استاندارد، نصب دتکتورهای دودی مورد استفاده در سیستم‌های تهویه‌ی هوا باید مطابق با شرایط زیر باشد:
- در قسمت پایینی فیلترهای هوا و قبل از تمام انشعاب‌های شاخه‌ای، در سیستم‌های تامین هوا که ظرفیت آنها بیشتر از 944 لیتر بر ثانیه است.
- در هر قسمت قبل از اتصال به یک کانال بازگشتی مشترک و همینطور قبل از هر نوع گردش هوای مجدد یا قبل از اتصال ورودی هوای تازه به سیستم‌های برگشت هوا با ظرفیتی بیشتر از 7080لیتر بر ثانیه که بیش از یک منطقه را تخت پوشش دارد.
نکته1: اگر کل محیطی که تحت تهویه‌ی توزیع هوا است دتکتورهای دود نصب شود نیازی به نصب دتکتور دود کانال در سیستم برگشت هوا نیست.
نکته2: در واحدهای فن که وظیف‌ی آنها بیرون بردن هوا از داخل ساختمان است، نیازی به نصب دتکتور دود نیست.
سیستم هوای برگشتی در دتکتور دودی کانال
اگر مطابق با استانداردهای NFPA نیاز به نصب دتکتور دود در سیستم هوای برگشتی باشد، دتکتورهای تایید شده برای جریان هوای موجود باید در جایی نصب شوند که هوا از هر منطقه‌ی مانع دود خارج می‌شود. بعلاوه می‌توان آنها را در سیستم کانال هوا قبل از ورود هوا به سیستم هوای برگشت مشترک یا بیش ار یک منطقه‌ی مانع دود، نصب کرد.
هدف از نصب دتکتور دود در مسیر برگشت هوا در سیستم تهویه‌ی هوای مطبوع، ممانعت از گسترش و پخش شدن هوای مملو از دود در قسمت‌های بدون دود ساختمان به وسیله‌ی سیستم تهویه است. اگرچه نصب دتکتور دود در محیط پاسخ سریع‌تری خواهد داشت اما می‌توان از دتکتورهای دود کانال هم استفاده کرد.
موارد استثنا
- دتکتورهای دود اضافی را نباید در کانال‌هایی نصب کرد که در آنها سیستم کانال هوا از بین دیگر مناطق مانع دودِ بدون استفاده، عبور می‌کند.
- در صورتی که در ناحیه‌ی مانع دود از سیستم کشف دود استفاده شود دیگر نیازی به دتکتور تایید شده برای شدت جریان هوای موجود در جایی که هوا از نواحی مانع دود برمی‌گردد، وجود ندارد.
مطابق استاندارد NFPA 72 پوشش کامل شامل نصب دتکتور در تمامی اتاق‌ها، انباری، زیرزمین، سالن‌ها، اتاث زیرشیروانی و فضای بالایی سقف‌های کاذب انجام گیرد. بعلاوه دتکتورها باید شفت‌های آسانسور، پلکان داخلی و بخش‌ها و فضاهای قابل دسترس را تحت پوشش خود داشته باشد.
جهت نصب لوله‌ی نمونه‌گیری دتکتور دود کانال
پیش‌تر توصیه بر این بود که محل نصب دتکتور دود کانال و لوله‌ی نمونه‌گیری آن حداقل 6 تا 10 برابر قطر کانال، پایین‌تر از یک خم یا تغییر در جهت کانال قرار گیرد. این توصیه‌ها طبق تحقیقات اخیر ضروری به نظر نمی‌رسد. در خیلی از موارد اگر دتکتورها و لوله‌های نمونه‌گیر در جهت عمودی به جای افقی قرار گیرند، بازدهی بهتری خواهند داشت. وقتی لایه‌بندی حرارتی باعث ایجاد تغییر در غلظت دود شود، نصب لوله‌های نمونه‌گیر در جهت عمودی، باعث نمونه‌گیری موثرتر می‌شود. با وجود این، اگر کانال‌ها بسیار پهن باشند (به جای آنکه ارتفاع آنها بیشتر باشد)، این نکات گفته شده قابلیت تعمیم کمتری دارد.
جریان هوا در یک کانال به صورت یکپارچه و منظم نیست. خم‌ها و تغییراتی که در سطح مقطع وجود دارد و همچنین شکل مقطعی کانال‌ها، باعث می‌شود در بعضی قسمت‌ها از شدت و جریان هوا کم شود. دماهای متفاوت در کانال نیز می‌تواند باعث تغییر جریان کانال به چند لایه شود. این مساله به نوبه‌ی خود باعث می‌شود دود در بخشی از کانال متراکم‌تر شده و جریان به صورت یکنواخت در سراسر کانال پخش نشود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه نصب دتکتور دودی می‌توانید سری به مطلب دیگر ما بزنید.
محل نصب دتکتور دود تونلی در سیستم کانال هوا
محل نصب دتکتورها در سیستم کانال هوا باید به طور مداوم و دقیق مورد بررسی قرار گرفته و ثبت شود. بهتر است یک پلاکارد در اولین نقطه‌ی دسترسی قرار داده شود تا نشان دهد دتکتور از آن نقطه قابل دسترسی است. این پلاکارد را می‌توان روی قسمتی از دیوار یا سقف نصب کرد که برای دسترسی به دتکتور باید برداشته شود. بعلاوه محل نصب دتکتورها را می‌توان در پنل سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر ثبت کرد تا بر روی صفحه‌ی آن نمایش داده شود.
دتکتورها برای نصب باید از نظر سرعت، درجهی حرارت و رطوبت هوای موجود و مورد انتظار، بررسی و تایید شده باشند. با توجه به این نکته که در اکثر موراد فن‌ها و سیستم‌های تهویه‌ی مطبوع معمولا در مناطقی قرار داده می‌شوند که گرما یا سرما به راحتی در آنها تامین نمی‌شود، امکان دارد محل تعیین شده برای نصب دتکتور از حدود در نظر گرفته شده بالاتر باشد.
بعلاوه این نکته باید در نظر گرفته شود جریان یافتن هوای گرم و مرطوب از یک کانال یا محفظه‌ی خنک باعث ایجاد میعان می‌شود. این شرایط بازدهی و عملکرد دتکتور دود کانال را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر در یک کانال احتمال وجود این مشکل وجود دارد باید محیط دتکتور را در محدوده‌ی عملیاتی مجاز آن حفظ کرد. لازم است همه‌ی روزنه‌های هوای برگشت در نزدیکی دتکتورهای نصب شده درزگیری شوند تا از ورود هوای بیرون به آن و رقیق شدن یا تغییر جهت احتمالی دود جلوگیری شود.
کاربردهای متداول دتکتور دود کانال
از دتکتور دود کانال می‌توان در موارد زیر استفاده کرد:
وقتی موتور فن گرمایش تهویه یا تهویه‌ی مطبوع بیش از حد گرم شود دتکتور دود کانال نصب شده در کانال اصلی تامین این هوا دود حاصل از آن را حس می‌کند. این دتکتور معمولا مجهز به رله‌ی کمکی است و بلافاصله برق موتور فن را قطع می‌کند تا دود بیشتر وارد محیط نشود. در سیستم‌هایی که وضعیت دتکتور دود کانال توسط پنل مرکزی بررسی می‌وشد دستور قطع کردن برق فن موتور توسط این دستگاه صادر می‌شود.
هدف از دتکتور دود در سیستم HAVC کاهش انتشار دود از طریق سیستم کنترل است. به همین خاطر ماهیت دود مورد انتظار باید بررسی شود. در ادامه به بررسی مشخصات دود می‌پردازیم.
مشخصات دود در سیستم‌های HVAC
همانطور که می‌دانید دتکتورهای دودی، دود را به عنوان نشانه‌ای از آتش در نظر می‌گیرند. دتکتورهای دودی بر اساس نوع تشخیص و سایر عوامل به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. دتکتورهای دودی یونیزاسیون ذرات کوچک و نامرئی در اندازه‌ی زیر میکرون را شناسایی می‌کنند. دتکتورهای اپتیکال (فوتوالکتریک یا نوری) که بر پایه‌ی پراکندگی نور کار می‌کنند به ذرات بزرگتر دود حساس هستند. دتکتورهای دودی خطی، از سوی دیگر، که بر اساس فناوری محو نور عمل می‌کنند، هم به ذرات مرئی حساس هستند و هم ذرات نامرئی.
اندازه‌ی ذرات دود به عوامل مختلفی از جمله سوخت و ساز فیزیکی، در دسترس یودن اکسیژن و شرایط محیطی مانند رطوبت بستگی دارد. توزیع اندازه‌ی ذرات ثابت نیست و با خنک شدن گازهای آتش، ذرات کمتر از میکرون متراکم شده و به هم می‌چسبند و ذرات بسیار بزرگ ته نشین می‌شوند. به عبارت دیگر، با دور شدن دود از منبع آتش، توزیع اندازه‌ی ذراتف کاهش نسبی در تعداد ذرات کوچک را نشان می‌دهد. بخار آب، که در اکثر آتش‌سوزی‌ها زیاد است، با خنک شدن متراکم شده و مه ایجاد می‌کند. ذرات متراکم شده‌ی بخار آب دارای رنگی روشن هستند و در ترکیب با ذرات دود باعث روشن شدن رنگ آنها می‌شوند.
در اکثر آتش‌سوزی‌هایی که در یک سیستم انتقال هوا رخ می‌دهد، نقطه‌ی تشخیص دود از منبع آتش است. در این فاصله دود خنک‌تر و قابل مشاهده‌تر است زیرا ذرات میکرونی به دلیل تراکم و ترکیب جدید یافتن به ذرات بزرگتری تبدیل می‌شوند. به همین خاطر است که در کانال‌های هوا بهتر است از فناوری تشخیص فوتوالکتریک به جای فناوری یونیزاسیون استفاده کرد.
تغییر در غلظت دود
نکته‌ی مهم دیگری که باید به آن توجه شود تغییر غلظت و رقیق شدن دود به خاطر ترکیب آن با هوای پاک وارد شده به کانال است. غلظت اصلی برابر با Q/V است. Q مقدار ذرات دود و V حجمی است که ذرات در آن پراکنده شده‌اند. برای مثال در یک کانال با چهار شاخه که همگی دارای جریان هوای برابری هستند میزان غلظت Q/4V است.
در این حالت میزان پراکندگی یکنواخت و یکسان است. اما به طور کلی و معمول پراکندگی یکنواخت نیست و غلظت هوا در یک برش مقطعی کانال می‌تواند بسیار متغیر باشد. سرعت هوا تاثیر مستقیمی بر ویژگی‌های دود ندارد ولی بر روی غلظت آن تاثیر می‌گذارد. هر چه سرعت بیشتر شود حجم دود و میزان پراکنده شدن آن به تناسب افزایش پیدا می‌کند.
تجهیزات دتکتور دود کانال
دتکتورهای دود کانال که در کانال نصب می‌شوند شامل دتکتور دود نقطه‌ای، محفظه و لوله‌ی نمونه‌گیری هستند. در برخی موارد می‌توان از دتکتور دود مکشی برای نمونه‌گیری هوای کانال استفاده کرد. معمولا دتکتورهای دود کانال داخل کانال نصب نمی‌شوند مگر اینکه برای این کار مورد تایید قرار گرفته باشند. در دتکتور و کنترل پنل کنتاکت‌های هشدار وجود دارند تا عملیات کنترل جابجایی هوا و اقدامات کنترلی دیگر را انجام دهند.
همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم استفاده از فناوری فوتوالکتریک برای دتکتور دود کانال مناسب است که این مساله از نظر NFPA نیز تایید شده است. نمونه‌گیری هوا نیز توسط لوله‌های نمونه‌گیر انجام می‌شود که در کانال‌های ویودی یا بازگشتی نصب می‌شوند. لوله‌های نمونه‌گیر طوری قرار داده می‌شوند که هوا از سوراخ‌های آن به درون دتکتور کشیده شود و سپس به کانال هوا بازگردد.
سیستم‌های متداول کنترل هوا
سیستم‌های گرمایشی، تهویه و تهویه مطبوع در ساختمان‌های تجاری هوا را مطبوع کرده و آن را از طریق یک شبکه‌ی کانالی توزیع می‌کنند. سیستم کنترل هوا را به چهار بخش تقسیم می‌شود:
این بخش شامل محفظه‌ای است که در آن هوای برگشتی که گردش مجدد دارد و هوای تازه‌ی بیرون در معرض یکدیگر قرار می‌گیرند و مخلوط می‌شوند. آلودگی، گرد و غبار و سایر ذرات موجود در هوا هم قبل از ورود آن به بخش مطبوع‌سازی از فیلتر می‌گذرد.
این بخش شامل یک کویل گرمایش، یک کویل سرمایش و یک مرطوب‌کننده است. این کویل‌ها به صورت سری، موازی یا ترکیبی از سری و موازی می‌توانند قرار گیرند. کویل سرمایش دمای هوای عبوری را با آب سرد یا سردکننده، کاهش می‌دهد. کویل گرمایش دمای هوای عبوری را به وسیله‌ی بخار آب گرم یا گرم‌کننده‌ی الکتریکی افزایش می‌دهد. مرطوب کننده، رطوبت را به صورت هوای خشک به هوا اضافه می‌کند. در صورت خاموش بودن فن، رطوبت‌زن نیز خاموش می‌شود تا از آسیب‌رسیدن به سیستم کانالی پیش‌گیری شود.
این بخش شامل یک یا چند فن می‌شود که از موتور الکتریکی تغذیه می‌شوند. بخش فن می‌تواند قبل یا بعد از کویل‌ها قرار داده شود. این بخش می‌تواند شامل دستگاهی برای تنظیم فشار پایدار ایجاد شده توسط فن باشد.
در این بخش حجم یا شرایط مطبوع نهایی هوا را پیش از انتشار آن در فضای تهویه شده مورد کنترل قرار می‌دهد. این دستگاه‌ها اغلب به صورت مجزا در فضایی که قرار است تهویه شود، قرار داده می‌شود.
نکات کلیدی دتکتور دود کانال
ظرفیت سیستم‌های کنترل هوا با واحد cfm (فوت مکعب بر دقیقه) نشان داده می‌شود. این ظرفیت با ضرب مساحت سطح کانال (با واحد فوت مربع) در سرعت هوا (با واحد فوت بر دقیقه) بدست می‌آید. اگر واحد اندازه‌گیری متری باشد این ظرفیت با واحد متر مکعب بر دقیقه حساب می‌شود.
به طور معمول سرعت هوا در سیستم‌های کانالی 2.54 متر بر ثانیه است. در سیستم‌هایی که هوا در کانالی طولانی‌تر جریان دارد این سرعت می‌تواند بیشتر باشد. بیشترین سرعت به طور معمول 22.9 متر بر ثانیه برآورد می‌شود. بعلاوه لازم به ذکر است سرعت هوا در سمت خروجی فن بیشتر از سمت برگشت آن است. (سرعت برگشت چیزی حدود 1.52 تا 1.02 متر بر ثانیه کمتر است).
اندازه‌ی کانال‌ها در ساختمان‌های مختلف نیز متفاوت است. در یک ساختمان مسکونی اندازه‌ی کانال‌ها ممکن است بین 0.3 متر در 0.3 متر باشد. دما در داخل کانال یک سیستم کنترل هوا بین 5.6 تا 82.2 درجهی سانتی‌گراد می‌تواند متغیر باشد. کمترین دما مربوط به سیستم‌های سرمایشی است اما در کاربرد گرمایشی دمای معمول چیزی حدود 37.8 درجهی سانتی‌گراد است و این دما در نزدیکی کویل گرمایشی به حدود 82.2 می‌رسد. اگر فن خاموش باشد این دما در نزدیکی کویل می‌تواند تا 115.6 درجه افزایش پیدا کند و تمام تجهیزاتی که در نزدیکی آن قرار دارند به علت انرژی تابشی از این مقدار نیز بالاتر خواهد رفت.
دمای هوا در بخش هوای مخلوط و هوای خارج‌شده تحت تاثیر دمای محیط قرار می‌گیرد. در مناطقی که هوا سرد است دما در این بخش‌ها تا منفی 40 درجهی سانتی‌گراد کاهش پیدا می‌کند. بازه‌ی دمای مورد انتظار در اطراف سیستم کانالی در درون ساختمان 7.2-48.9 درجهی سانتی‌گراد و در نواحی خارج از ساختمان بین منفی 40 تا 71.1 درجهی سانتی‌گراد است.
سیستم متداول HVAC تک ناحیه‌ای در دتکتور کانال
در سیستم فن معمول، زمانیکه هر یک از دتکتورهای دود کانال وجود دود را تشخیص دهند سیستم فن خاموش شده و دمپرهای موجود بسته می‌شوند. این کار برای جلوگیری از انتشار دود در محیط بوسیله‌ی سیستم تهویه‌ی مطبوع انجام می‌گیرد. البته روش جایگزین این است که فن تامین هوا خاموش شده و فن بازگشتی به کار خود ادامه دهد. در این صورت دمپر هوای بیرونی و دمپر هوای مخلوط بسته شده و دمپر هوای تخلیه باز می‌شود. این کار به خروج دود از ساختمان نیز کمک می‌کند. بعلاوه از دتکتورهای دود کانال می‌توان در سیستم‌های کانالی و کنترل دود مهندسی‌شده به عنوان دتکتور تشخیص دود استفاده کرد. این سیستم‌ها موارد استفاده‌ی خاصی دارند.
روند استفاده و نصب دتکتور دود کانال
برای نصب دتکتور دود کانال باید در ابتدا کانال‌های مورد نظر تامین و تخلیه‌ی هوا را انتخاب کرد. سپس مکان درگاه‌های ورودی و خروجی تامین یا تخلیه، صافی‌ها، رقیق‌کننده‌ها، دمپر، چیلر، گرم‌کننده، مرطوب‌کننده، رطوبت‌زدا، هواکش‌ها، ابزارهای کنترل‌گر، منحرف‌کننده‌ها، زانویی‌ها و بست‌ها در نقشه‌های مهندسی باید مشخص شوند. دتکتور دود کانال در کانال تامین هوا باید در پایین فن‌ها، صافی‌ها، چیلرها، گرم‌کننده و مرطوب‌کننده نصب شود. دتکتور دود در کانال هوای برگشتی را می‌توان در یکی از موراد زیر نصب کرد:
- دریچه‌ی برگشت هوا در هر بخش
- خروجی هوا به بیرون ساختمان در هر بخش مستقل
- در سیستم‌های کانال پیش از ورود هوا به سیستم هوای بازگشتی مشترک به بیش از یک ناحیه
پس از انتخاب مکان مناسب برای نصب دتکتور دود کانال با ایجاد یک سوراخ در کانال سرعت هوای درون آن و همینطور رطوبت و دمای آن باید مورد بررسی قرار گیرند. بعلاوه دما و رطوبت فضای اتاق یا سالن نیز باید اندازه‌گیری شود. اگر مقادیر اندازه‌گیری شده با محدوده‌ی دمایی مورد نظر همخوانی نداشته باشد باید مکان دیگری را برای نصب دتکتور دود کانال انتخاب کنید.
دتکتورهای دود کانال را به طور معمول روی بدنه‌ی خارجی کانال نصب می‌کنند. لوله‌های نمونه‌گیر این دتکتور از طریق سوراخ‌های ایجاد شده وارد کانال می‌شود. دتکتور دود کانال که به درستی نصب شده، هوای داخل کانال را بررسی می‌کند. در بررسی هوای عبوری چند مشکل ممکن است وجود داشته باشد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
رقیق‌شدگی
اگر هوای داخل کانال با هوای خارج مخلوط شود می‌تواند از غلظت ذرات دود حاصل از آتش‌سوزی کم کند و این مساله باعث می‌شود دتکتور وجود دود در آن را تشخیص ندهد. دتکتورهای دود کانال تنها زمانی فعال می‌شوند که درصد مشخصی از دود را در هوا تشخیص دهند. برای جلوگیری از مشکل رقیق‌شدگی هوا باید دتکتور را قبل از ورودی هوای تازه و قبل از خروجی هوای تخلیه نصب کنید.
رطوبت مازاد
حجم بالای رطوبت یا میعان در درون کانال می‌تواند باعث ایجاد آلارم‌های کاذب در دتکتور دود کانال شود.
صافی‌های هوا
صافی هوا در داخل کانال گرد وغبار، ذرات درشت، ضایعات و غیره را جمع می‌کند. به همین خاطر دتکتورها باید در قسمت پایینی صافی‌ها نصب شوند.
سرعت هوا
دتکتورهای دود کانال معمولا برای سرعت مشخصی از جریان هوا طراحی شده‌اند. برای اطمینان از سرعت هوای مورد نظر مشخصات مهندسی را مورد بررسی قرار دهید.
انتخاب محل مناسب برای نصب دتکتور دود کانال
دتکتورهای دود کانال و لوله‌های نمونه‌گیر آن را می‌توان روی هر کدام از دیوارهای کانال نصب کرد. البته اگر دستورالعمل دیگری برای نصب و محل آن تعیین شده باشد باید مطابق با آن عمل کرد.
تعمیر و نگهداری دتکتور دود کانال
دتکتورهای دود معمولا به گونه‌ای طراحی می‌شوند که کمترین نیاز به تعمیر و نگهداری داشته باشند. با وجود این، گرد و غبار، آلودگی‌های محیط و سایر مواد خارجی می‌توانند در درون دتکتور جمع شده و بر حساسیت آن تاثیر بگذارند. این مساله در مورد دتکتورهای دود کانال نیز وجود دارد. این دتکتورها ممکن است حساس‌تر شوند که در این صورت آلارم‌های کاذب به همراه خواهند داشت و یا از حساسیت آنها کم شود که سطح حفاظت را پایین می‌آورد. به همین خاطر است که دتکتورهای دود را به صورت دوره‌ای باید بررسی کنید و نگهداری از آنها باید به صورت منظم انجام گیرد. در ادامه به روش‌های معمول نگهداری از این دتکتورها می‌پردازیم.
روش‌های معمول نگهداری از دتکتور دود کانال
در شرایط معمولی دتکتورها را باید به صورت سالانه مورد بررسی قرار داد. در محیط‌های نامناسب این برنامه‌ریزی و زمان‌بندی می‌تواند کاملا متفاوت و نزدیک‌تر باشد. در زمان تعمیر و بررسی دتکتورها سیستم را باید به صورت موقت از کار انداخت. زون مورد نظر دتکتور مورد تعمیر را باید غیرفعال کنید تا از آلارم‌های کاذب ناخواسته و ارسال پیام به آتش‌نشانی جلوگیری شود.
لازم است حساسیت دتکتورها را مورد بررسی قرار دهید. اگر میزان حساسیت یک دتکتور در محدوده‌ی مشخص باشد مشکلی نیست. اما اگر حساسیت دتکتور خارج از محدوده‌ی مورد نظر باشد باید آن را تعویض کنید. در زمان تعمیر و نگهداری دتکتورها نکات دیگری را نیز باید مورد بررسی قرار دهید:
- اطمینان از عدم وجود سوراخ یا شکاف در کانال و در نزدیکی دتکتور
- اطمینان از عدم وجود درز یا شکاف در محل اتصال دتکتور یا لوله‌های نمونه‌گیری هوا
- اطمینان از عدم وجود مقدار زیاد گرد و غبار یا آلودگی بر روی لوله‌های نمونه‌گیری، صافی‌ها و دهانه‌ی دتکتور
- اطمینان از محکم بودن پیچ اتصال سیم‌ها
روش‌های متداول بررسی دتکتورها
طبق استاندارد NFPA 72
- تمام دتکتورهای دود کانال باید به طور سالانه مورد بررسی قرار گیرند تا صحت عملکرد آنها تایید شود.
- تمام دتکتورهای دود کانال باید سالانه از نظر ورود دود به محفظه‌ی حسگر و هشدار آن مورد بررسی قرار گیرند. برای اطمینان از عملکرد آن می‌توان از دود واقعی و یا ابزارها و روش‌های مورد تایید استفاده کرد.
- پس از نصب دتکتورها سالی یک بار باید حساسیت آنها مورد بررسی قرار گیرد تا از درست بودن آن اطمینان حاصل شود.
- هر یک سال در میان حساسیت کاشف‌ها باید بررسی شود. در صورتی که در این آزمون، حساسیت مورد نظر تایید شود زمان بررسی دیگر را تا 5 سال می‌توان به تعویق انداخت. در زون‌ها یا دتکتورهایی که آلارم کاذب زیادی دارند باید آزمون کالیبراسیون انجام شود.
- دتکتورهایی که محدوده‌ی حساسیت آنها تغییر کرده باید تمیز شده، کالیبره شده یا تعویض شوند.
- حساسیت دتکتورها را نباید با استفاده از تجهیزاتی که غلظت غیر مشخصی از دود دارند، بررسی کرد.
از آتش‌سوزی واقعی برای بررسی حساسیت دتکتورها استفاده نکنید. این کار روشی پایدار برای تعیین عملکرد درست دتکتور نیست. بهترین روش استفاده از روش‌ها و ابزارهای مورد تایید شرکت سازنده است. بعلاوه استفاده از بمب دود نیز توصیه نمی‌شود. بمب دود میزان مشخصی از دود ایجاد می‌کند که با دور شدن از منبع چگالی آن نیز کاهش پیدا می‌کند. این دود همچنین حاصل یک واکنش شیمیایی است و دود واقعی نیست. این ذرات حاصل از بمب دود وابسته به رطوبت نسبی، فاصله‌ی طی شده از منبع و زمان فعال شدن آن دارند. از آنجایی که این بمب دود حاصل مواد شیمیایی است ممکن است دتکتور واکنش مناسبی در بازه‌ی مشخص شده به آن نداشته باشد.
روش‌های توصیه شده برای ثبت آزمون و نگهداری از دتکتور دود کانال
توصیه بر این است که برای بررسی دتکتور گزارشی دائمی تهیه شود. این گزارش برای هر دتکتور در هر ساختمان باید به صورت جداگانه ثبت شود. اطلاعات موجود درباره‌ی هر دتکتور از جمله نوع، مدل، شماره سریال، مکان و نوع محیط را مشخص کنید و اطلاعاتی از جمله تاریخ آزمون، نوع آزمون، نتایج آزمون و نگهداری و توضیحات دیگر را به آن اضافه کنید.
برای اطلاع از قیمت‌های دتکتور دود کانال می‌توانید به صفحه‌ی لیست قیمت دتکتور دودی مراجعه کنید و یا با کارشناسان ما در مرکز اعلام حریق آرات به شماره 09171612011 تماس حاصل فرمائید.